Ιστράτι, Παναΐτ

(Panait Istrati, Βράιλα 1884 – Βουκουρέστι 1935). Ρουμάνος συγγραφέας ελληνικής καταγωγής, που αναφέρεται και με το ελληνικό του όνομα Γεράσιμος Βαλσάμης. Ο πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Βαλσάμης από την Κεφαλονιά και η μητέρα του η Ζωίτσα Ιστράτι από τη Βράιλα της Ρουμανίας. Πήρε το όνομα του αδελφού του, Παναγιώτη, ύστερα από τον πρόωρο θάνατο του τελευταίου. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Ι. αναγκάστηκε να δουλέψει σε νεαρή ηλικία για να επιβιώσει. Έπειτα από πολλά χρόνια περιπλανήσεων στις χώρες της Μέσης Ανατολής, στην Τουρκία, στην Ελλάδα, στην Ελβετία κ.α., κατέληξε το 1921 στη Νίκαια της Γαλλίας. Εκεί τον ανακάλυψε ο Ρομέν Ρολάν, ο οποίος τον παρουσίασε στο ευρωπαϊκό κοινό ως τον Γκόρκι των Βαλκανίων. Ο ίδιος ο συγγραφέας του Zαv Κριστόφ φρόντισε για την έκδοση των μυθιστορημάτων του, Κυρά Κυραλίνα (1924) και Μπάρμπα Αγγελής (1925), τα οποία έτυχαν ευνοϊκής υποδοχής από τους κριτικούς και το αναγνωστικό κοινό. Ακολούθησε μέσα σε λίγα χρόνια σημαντικός κύκλος μυθιστορημάτων, κυρίως βιογραφικού χαρακτήρα. Ο Ι. σκιαγραφούσε τους χαρακτήρες των ηρώων του με λιτό ύφος και παραστατική δύναμη. Με αφορμή την απογοήτευσή του από τις ελπίδες που είχε στηρίξει στη Ρωσική επανάσταση, εξέδωσε το έργο του Προς την άλλη φλόγα (1927), εκφράζοντας τη νοσταλγία του για της γνήσιες επαναστατικές ιδέες. Άλλα αξιόλογα έργα του είναι: Οι Χαϊντούκοι, Η νεραντζούλα, Οι αποδημίες μου, Τα γαϊδουράγκαθα του Μπαραγκάν. Ο ελληνικής καταγωγής Ρουμάνος συγγραφέας Παναΐτ Ιστράτι (Γεράσιμος Βαλσάμης), σε σκίτσο του Ζ. Κόσμοβιτς του 1932. Πολλά έργα του Παναΐτ Ιστράτι, που υπήρξε φίλος του Κώστα Βάρναλη και του Νίκου Καζαντζάκη, έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).